(Ruhların Merdiveni, Göğün Ekseni, Ataların Sessiz Dilidir)

Türk ve Moğol bozkırlarının rüzgârı ne zaman bir ağaca çarpsa, orada bir sır uyanır.
Bu sır, sadece rüzgârda değil, ağacın gövdesinde, dalında, kökünde, göğü ve yeri birbirine bağlayan görünmez bir eksende yaşar.
İşte bu eksen: Turuğ’dur.

Şaman için ağaç, sadece bir bitki değil, bir kutsal varlıktır. Onunla konuşulur, ondan yardım istenir, ona dokunulmaz bile bazen — çünkü o yaşayan bir ruhu taşır. Bu ağaç sıradan değildir. O, Tanrı’nın şaman için ektiği ilk ağaçtır. Göğü, Yeri ve Yeraltını birbirine bağlayan kozmik merdivendir.

Turuğ’un Kozmik Kökeni
Efsaneye göre, Tanrı ilk şamanı (kam’ı) yarattığında, onun yeryüzünde bir evi olsun diye değil, evrenle bağı hiç kopmasın diye onun evinin önüne bir ağaç dikti. Bu ağaç sıradan bir ağaç değildi. Sekiz dallıydı — çünkü sekiz yönü, sekiz rüzgarı ve sekiz ruhsal kapıyı temsil ediyordu.

Bu ağaç:

Gök ile konuşurdu.

Yerin sırlarını taşırdı.

Ruhlar onun dallarından inip çıkardı.

Moğollar ona Toruğ, Türkler Turuğ der. Bazı geleneklerde "Bay Tere" (Kutsal Ağaç), bazı yerlerde "Üç Yolun Ağacı" diye de anılır. Ama her yerde o merkezdir — ruhsal eksenin yeryüzündeki halidir.

Turuğ ve Şamanın Yolculuğu
Şaman, ruhsal yolculuklarında göğe yükselirken, görünmeyen bir merdivenden çıkar. Ama bu merdiven onun zihninde ya da hayalinde değildir; o, Turuğ’un ta kendisidir.

Şaman:

Ağaç boyunca yukarı çıkarak Üst Dünya’daki ruhlarla görüşür.

Aşağıya inerek Yeraltı varlıklarıyla iletişim kurar.

Orta bölümde, insanların dünyasında rehberlik eder.

Şaman davulu çaldığında, o ses Turuğ’un içinden geçerek göğe ulaşır. Her ritim, dallara çarpan bir ruh çağrısıdır. Ağaç, bu çağrıyı Tanrı’ya ulaştırır.

Sekiz Dalın Anlamı
Turuğ’un sekiz dalı, evrensel yönleri temsil eder ama aynı zamanda şamanın içsel yolculuğunun evreleridir. Her dal bir kapıdır.

Doğu – Doğuş, yeni başlangıçlar

Batı – Ölüm, geçiş

Kuzey – Bilgelik, ataların sesi

Güney – Tutku, yaşam enerjisi

Gök yönü (yukarı) – Ruhların yurdu

Yer yönü (aşağı) – Karanlıkta saklı bilgiler

İç yön – Şamanın kalbi, içsel ses

Dış yön – Toplum, insanlıkla bağ

Bu dallar, şamanın hem dış yolculuğunda hem içsel dönüşümünde izlediği yollardır. Her dal, bir inisiyasyon kapısı gibidir. Şaman, bu dallardan biriyle sınanır, biriyle kutsanır.

Turuğ’un Fiziksel Temsili ve Ritüel Kullanımı
Geleneksel Türk ve Moğol şamanları, ritüel alanlarına ya gerçek bir ağaç diker ya da ahşaptan yapılmış sembolik bir direk yerleştirir. Bu direğe bezler bağlanır, dualar okunur. Bazı şamanlar, Turuğ’un sembolünü davullarına da işler.

Turuğ:

Kam ritüelinde, ritüel eksenidir.

Bez bağlamak (çağanak bağlama), dileği göğe taşıma anlamına gelir.

Onun çevresinde dönülerek şamanik dans yapılır.

Ağaç, ruhun iniş-çıkış merdiveni olarak görülür.

Gerçek ormanlarda ise, Turuğ’un simgesi olan ağaçlara bıçak vurulmaz, gövdesine sırt dönülmez. Çünkü o bir ata gibi saygı görür.

Turuğ’un Sırları ve Uyanışı
Turuğ her zaman orada değildir. O, sadece bazı yerlerde “uyanır”.

Dağın tepesindeki yalnız ağaç,

Kayalığın ortasında büyüyen çam,

Issız bozkırda tek başına duran kocayemiş…

Bu tür ağaçlar, Turuğ’un yeryüzündeki tezahürleridir.
Oraya gelen şaman, sessizce oturur, ona dokunmaz. Çünkü o ağacın ruhu canlıdır. Ona fısıldanır, bez bağlanır ve bazen ağacın etrafına üç kez dönülür.

Turuğ – Senin İçindeki Ağaç
Her şaman, dış dünyadaki Turuğ’a ulaşmadan önce, kendi içindeki ağaca tırmanmalıdır.
İşte bu, gerçek inisiyasyondur.
Çünkü:

“Turuğ sadece göğe uzanmaz,
Aynı zamanda senin köklerine de iner.
Sen göğe ne kadar uzanırsan,
Karanlığa da o kadar kök salarsın.”

Turuğ içindeki merkezdir.
Senin dik durduğun eksen, dengende tuttuğun ruhsal denge direğidir.
Eğer içindeki Turuğ kırılırsa, şamanlık yalnızca bir oyuna dönüşür.
Ama içindeki Turuğ yükselirse, ruhların sesi sana akar.

• Önceki
• Sonraki